1.

Tijdens de opzet van deze website (begin 2017) wilde ik de indruk van een schier eindeloze database van een paar honderd werken in 400 foto’s vermijden. Hoe hou je de boel overzichtelijk waarbij hopelijk zowel recht gedaan kan worden aan een ruime diversiteit (vooral in technisch- en mediaopzicht) als aan de eenheid in thematiek en eensluidend uitgangspunt, door bijna 30 jaar werk heen. Dat viel niet mee, en ik weet niet of ik er altijd even goed in geslaagd ben. Sommige pagina’s vormen de weerslag van afzonderlijke tentoonstellingen, op andere pagina’s leg ik verbanden zodat er een soort virtuele tentoonstelling(szaal) ontstaat. Ik voeg dingen samen of zet ze netjes apart van elkaar, maar alles in de hoop het ‘grote verband’ voelbaar te maken, zonder dat dit ‘ene’ een dood en kunstmatig opgelegd idee is. Het feit dat dit nog niet zo gemakkelijk invoelbaar is, en hoe dat ook niet via uiterlijke weg bij schouwing van het werk direct in het oog springt, wil nog niet zeggen dat hiervan geen sprake zou zijn. Het werk toont en ontwikkelt en bepaalt zichzelf. Alleen al achter dit simpele gegeven gaat onherroepelijk een diepere eenheid schuil, mits ik mijzelf niet te veel in de weg heb gestaan. Ik voel mij werkelijk heel vaak (tot mijn eigen verbazing) toeschouwer van mijn eigen werk. En daarin zie ik dan weer een bewijs dat alle poespas over ‘de kunstenaar’ en de belangrijkheid van de persoon in werkelijkheid goeddeels flauwekul zijn aangezien het ene leven door ons allen héén beweegt.

De roep en uitdaging aan het mysterie van het leven, die van alle tijden en alle culturen is, dient telkens verlevendigt te worden in een hernieuwde vorm. Het gaat volstrekt niet om origineel zijn, behalve dan in de zin van een herverbinding met die oorspronkelijke innerlijke roep, die van origine in wezen altijd dezelfde is. De universele roep aan de mens om middels beelden het leven trachten te verstaan en vooral lévend trachten te houden, is de taak van de kunstenaar, zelfs – of misschien wel juist –  in tijden waarin het visuele beeld sinds de opkomst van de massamedia en de zo goed als voltooide overname van ons bewustzijn door een volledig gedigitaliseerde samenleving wellicht ten dode lijkt te zijn opgeschreven.

Welnu, òf je houdt je met de wereld bezig, òf met de grondslagen der wereld. Óf met de veelheid van verschijnselen dan wel met de vraagstelling waarom er überhaupt verschijnselen zijn, waar zij vandaan komen, en dan kom je automatisch op jezelf, of liever gezegd het zelf terecht. Wetenschapsfilosofie en quantumfysica wijzen sinds lang op het feit dat wij zelf minstens mede-constitutief zijn binnen ieder kenproces, zelfs wijzen zij op de fundamentele rol van bewustzijn zélf. De boeddha stelde al dat de wereld begint en eindigt in jezelf. Mijn ogenschijnlijke preoccupatie met het ‘ik’ is evident zichtbaar, maar dan wel in volslagen onpersoonlijke zin. Hoewel er altijd ook een persoonlijke laag aanwezig is gaat het daar beslist niet om. Het “ik” in mijn werk staat zogezegd model voor alle ikken, voor het gegeven “ik”, en niet zozeer voor ‘mijn’ ik. Heidegger stelde al dat begin en einde het allerbelangrijkst zijn, alles daartussen is eigenlijk maar bijzaak.

Ik hoop dat er mensen zijn die zullen inzien en voelen dat al mijn werk, van het vroegste begin tot op de dag van vandaag draait om het langzaam ontwakend, maar altijd al latent aanwezige inzicht dat we zelf alles zijn, geïndividualiseerde manifestaties van één en hetzelfde goddelijke Bewustzijn. Ik kan het moeilijk anders formuleren, en zou dat misschien beter ook helemaal niet moeten proberen aangezien alle formuleringen verkeerde associaties en onbegrip oproepen. Zoals bijvoorbeeld de onjuiste interpretatie dat ik met zo’n uitspraak god kleiner en onszelf groter maak. Of dat ik de uitspraak van de mysticus meister Eckehart niet in acht neem wanneer deze stelt dat men ten aanzien van god slechts dient te zwijgen, aangezien “alles was du über Gott sagt ist nur ein Lügen.” Toch hebben alle mystici opnieuw gesproken en kunstenaars telkens opnieuw gezocht het woordloze te verbeelden.

In wezen betreft het niets meer of minder dan het grote mystieke inzicht van alle tijden en culturen, volmaakt uitgedrukt in de Indische Upanishads: “Je Bent Dát” (“Tat Tvam Asi”).

Het doel van alle ware religie (Lat. Religio = herverbinden), los van welk systeem, ideologie of conceptualisering dan ook, is om het puur menselijke religieuze gevoel dat het leven, en daarin vooraleerst je eigen bestaan een ongekend mysterie is, te erkennen, te voeden en te cultiveren, ja beter nog in één woord gesteld: te réaliseren. Begin je eenmaal werkelijk daarbij stil te staan en ga je dat gegeven purgeren en onder de loep nemen dan ontdek je dat er geen grenzen zijn, niet tussen jou en hét andere, noch tussen jezelf en anderen. Verstandelijk inzicht dat alles Bewustzijn is, dat zich als een vonk in jezelf (je geïndividualiseerde bestaan) manifesteert, maar desondanks vuur is, hetzelfde vuur, kan langzaam uitgroeien tot een weten, tot onwrikbare zekerheid. Ook al ‘val’ ‘ik’, levend met een biologische vorm, net zo goed als ieder ander telkens weer terug in de illusie van lichamelijke identificatie.

‘Zonde’ is eigenlijk maar één ding, en dat is de menselijke oervergissing te denken een op zichzelf staand wezen te zijn, min of meer samenvallend met diens fysieke verschijningsvorm, waarbij vergeten wordt dat we de oergrond, de leegte van waaruit alles is en waarin alles rust, zelf zijn. Het gaat m.i. dan ook om ont-wording en ont-wikkeling van wie of wat we in potentie reeds zijn, niet om het zoveelste kunstje te vertonen.

2.

 Corpus Christi.

“It is yourselves you see and what you are!” [Attar, ‘Mantiq al-Tayr’ (Language of the birds), poem, before 1609]

‘Different Ways Of Arranging Trays [Corpus Christi #1], glasses, convex mirrors, foamboard, 9,5 x 47 x 36 cm.

– #2 not documented.

‘Different Ways Of Arranging Trays [Corpus Christi #3: Hostie] – 2018, glass, glasses, convex mirror, wood, paint. 10,5 x 33 x 52,5 cm.

‘Different Ways Of Arranging Trays [Corpus Christi #4: Transubstantiation]’- 2018. Glass, glasses, convex mirrors, 10,4 x 46 x 71 cm.

‘Different Ways Of Arranging Trays [Corpus Christi #5: In Search For The Miraculous] – 2018, detail. Glass, glasses, convex mirrors, multiplex tray and wheels. 33,5 x 55 x 43,5 cm.

‘Different Ways Of Arranging Trays [Corpus Christi #6: La Grande Plateau]’ – 2018. Glasses, convex mirrors, MDF, paint, 14,5 x 111 x 47,8 cm.

‘Corpus Christi # 7: Roma Amor Inversus Est [Iconographie]’ – 2018, Glasses, convex mirrors, MDF, paint, metal (Verres et mirroirs convex, MDF, peint, fer), 18 x 111,5 x 14,5 cm.

Zoals de tweeledige titel ‘Corpus Christi – Different Ways of Arranging Trays’ al aangeeft spelen verschillende bronnen een rol bij de totstandkoming van deze werken. Enerzijds zijn zij een spelend onderzoek rondom de lasso’s van de geest en begrippen als vol en hol, de ‘container’ en de ‘content’, ‘de leegte die de functie van de pot uitmaakt’ (Lao Tse). Ruimte en leegte, vorm en inhoud, transparantie en soliditeit. Allen concepten waarin de geest zich aardig kan verstrikken. Drager en het gedragene, grond en ongrond; on(door)grondelijk substraat van de werkelijkheid, en filosofische ‘afgrond’ voor de rationele denkgeest.  Anderzijds zijn deze werken daarmee tevens het gevolg van een groeiend inzicht dat de mens waarlijk ‘Dát’ is, het Zelf, onveranderlijk Bewustzijn dat zich in ruimte en tijd manifesteert in ontelbare bestaanstoestanden. In de Chandogya Upanishad onthult Udallaka aan zijn zoon Svetaketu het ultieme geheim van wat we werkelijk zijn: Tat tvam asi (Gij zijt Dát), Bewustzijn, voorbij alle vorm en naam (nama rupa). Soliditeit daarentegen is de ultieme illusie, maar vormt tevens het hoofdbestanddeel van het ‘materiaal’ waar de beeldhouwer mee werkt. Materie blijkt in werkelijkheid vooral leegte, noch is niets 100% immaterieel. Quantumfysicus Amit Goswami (auteur van The Self Aware Universe) stelde al dat bewustzijn nooit het (bij)produkt van een materieel universum kan zijn, maar er daarentegen juist de oorzaak van is.

Uitgangspunt vormt de eucharistie viering binnen de rooms-katholieke kerk waarbij op rituele wijze de geconsacreerde hostie (het lichaam van de Christus) en de geconsacreerde wijn (diens bloed) worden gedeeld, naar het voorbeeld van het laatste avondmaal waarbij Jezus op parabolische wijze duidelijk maakte dat wij niet ons fysiek lichaam zijn, maar Bewustzijn. (Ik en de Vader zijn één). Bewustzijn dat buiten tijd/ruimte de grond is van al wat is. De term ‘Corpus Christi’ vindt haar oorsprong in de gnostiek, voorloper van het christendom, en heeft betrekking op het proces van innerlijk gewaarworden (gnosis) dat je niet je stoflichaam bent. Letterlijk wil het zoveel zeggen als de gehele kosmos is mijn lichaam, of in de poëzie van de mysticus Erik van Ruysbeek: ‘Ik ben geheel tot in de verste ster…’ Het ‘lied van de Verhevene’ uit India verhaalt hoe de wijze met gelijke blik het Zelf in alles en allen ziet. “Il porte un regard égal sur tout; il peut se voir en tous les êtres et voir ces êtres en lui-même.” (Bhagavad Gita VI-29)

In de taal van de antieke mysteriën betekende het eten en drinken van het lichaam en bloed van de godheid (bijvoorbeeld van Osiris in de Egyptische mysteriën, en van Attis in de Griekse mysteriën), het participeren in het goddelijke leven, de totale communio Dei, opgaan in totaalbewustzijn. [Messing, 2000]. Juist de grote, geïnstitutionaliseerde religies zijn verantwoordelijk voor de vervalsing, verdraaiing of zelfs complete weglating van het mysterie (mustèrion betekent geheim in het Grieks) dat ‘God’ ín de mens is, nader dan handen en voeten, door Jezus van alle sluiers ontdaan. Het ‘koninkrijk’ is nader dan onze halsslagader (sufisme), dichterbij nog dan de adem. Deze brahma vidya, universele spirituele wijsheid, is de mens systematisch onthouden via leugens, bedrog, materialistische ‘wetenschap’, behaviorisme, een beperkende visie van de evolutietheorie, maar wellicht nog het meest door de geschiedenis van tweeduizend jaar christendom.

“Geen enkele godsdienst ter wereld (niet één in heel de geschiedenis der mensheid) heeft zoveel miljoenen andersdenkenden, andersgelovigen op zijn geweten. Het christendom is de meest moorddadige godsdienst die ooit heeft bestaan.” [In der Hölle brennt kein Feuer, Thomas en Gertrude Sartory]

‘Roma Amor Inversus Est’ (ondertitel van de vervolgserie op de hierna volgende pagina ‘Corpus Christi II’) verwijst naar de dubbele betekenis van enerzijds beeldinversies en het illusoire karakter van de fenomenale werkelijkheid (maya), alswel richting de katholieke kerk die veelal letterlijk het omgekeerde belichaamt van de oorspronkelijke liefdesenergie zoals die door Jezus werd voorgeleefd en belichaamd. Vandaag de dag heet het dat de islam de grote boosdoener is. Helaas doorzien maar weinigen de machtssluiers van het door Amerikaanse geheimdiensten gefinancierde ISIS, en het macabere spel van de eeuwenoude fusie tussen politiek en religie, kerk en staat, met het overbekende doel van een absoluut machtsmonopolie. ‘Ordo ab chao’, orde uit chaos – georkestreerde chaos wel te verstaan, is niet enkel een oeroud devies maar zelfs hoogst actueel.

Natuurlijk kan men zich afvragen wat dit verhaal uiteindelijk met de hier getoonde werken heeft uit te staan. Oordeelt u zelf…, maar herinnert u bovenal dat kunst nooit een vrijblijvend visueel spel is, maar altijd haar grond heeft in het ‘ware leven’. Tot slot het hiernavolgende citaat dat perfect dit probleem verduidelijkt van de huidige mondiale artistieke monocultuur.

“David Rockefeller once explained to Les Levine that funding mechanisms for artists, such as the NEA he helped set up, were ment to (1) prevent any banding together, and (2) screen-out ideas with real-world impact. There is an adversarial situation. How does one surmount is?” [Peter Fend, ‘Paradise Built Art Gets Real?, Documenta IX 1992]

 “David Rockefeller hat Les Levine gegenüber einmal erklärt, Künstlerstiftungen wie die NEA, zu deren Entstehen er wesentlich beigetragen habe, seien dazu da (1) jegliche Zusammenrottung zu verhindern und (2) Ideen, die das wirkliche Leben betreffen, auβen vor zu lassen. Die Atmosphäre ist feindselig. Wie kann man sich darüber hinwegsetzen?”  [Peter Fend, ‘Paradise Built Art Gets Real?, Documenta IX 1992]

 

As indicated by the twofold title “Corpus Christi – Different Ways of Arranging Trays”, these works aroused from multiple sources. From one side they are but a playful dilatant’s investigation round mental lassos and concepts like ‘empty’ and ‘full’, the container versus the content, “it is emptiness which gives the pot its function” (Lao Tse). Space, emptiness, form versus ideas, transparency versus solidity; all left side brain concepts and excellent traps for the mind. The support versus that which is supported. Ground and groundless; Ungrund (Jacob Böhme) – unperceivable substrate of reality and philosophical precipice for the rational mind. On the other hand, and together with the previous, these works result from a growing insight that man is in reality ‘That’, the Self, unchangeable Consciousness which manifests through space-time an innumerable forms of existence. In the Chandogya Upanishads Udallaka reveals to his son Svetaketu the ultimate secret on who we are: Tat tvam asi (Thou Are That), Consciousness beyond all name and form (nama-rupa). Solidity thereafter is the ultimate illusion, but also paradoxically the main compound of the artist’s ‘material’. Matter turns out to be mainly emptiness, yet nothing is 100% immaterial. Quantum physicist Amit Goswami (author of The Self Aware Universe) declared that consciousness can never be the (side)product within a material universe, on the contrary, it is precisely the cause of it.

Starting point is the eucharistie celebration in roman-catholic Christianity in which by ritual means the consecrated host (Christ’s body) and the consecrated wine (His blood) are shared according to the example of the Last Supper where Jesus made it clear, using parabolic terms, that we are not confined to our physical body, but on the contrary, pure consciousness (I and my Father are one). Consciousness – which cannot be defined, only become ‘conscious’ – is the very foundation of all that is, beyond time and space. The term ‘Corpus Christi’ has its origin in the Gnostic tradition, precursor to later Christianity, and relates to the process of inner knowing (gnosis) that one is not his gross body. It literally means the whole cosmos is my body, or in the poetry of Erik van Ruysbeek; ‘I am whole up to the farthest star’. The Bhagavad Gita of ancient India tells us how the wise, with an indifferent gaze, sees the Self within everything and all. “Il porte un regard égal sur tout; il peut se voir en tous les êtres et voir ces êtres en lui-même.” (Bhagavad Gita VI-29)

Especially the main institutionalised religions are responsible for twisting and censuring, or even erasing completely the mystery (mustèrion meaning secret in Greek) that ‘God’ is within, nearer than hands and feet, revealed from all veils by Jesus. Closer than the artère (Sufism), closer even than the breath. This ‘brahma vidya’, divine wisdom, is deliberately kept away from the public, by lying, cheating, materialistic science, behaviourism, a limited interpretation or misapplication on Darwins evolution theory, but most of all by a 2000 year reign of Christianity.

“Not one religion in the world (not one in the whole history of mankind) has so many millions of alternative thinkers and other believers on his conscience. Christianity is the most murderous religion that has ever existed” [In der Hölle brennt kein Feuer, Thomas en Gertrude Sartory]

2b.

“I am the living bread which came down from heaven: if any man eat of this bread, he shall live forever: and the bread that I will give is my flesh… Whoso eateth my flesh and drinketh my blood (i.e. he who absorbs in his own consciousness the Christ-consciousness as fully manifested in Jesus), hath eternal life.” (i.e. exceeds life and death as merely illusions).

[John 6:51-54]

The perception of Jesus in his essence is nor merely ritualistic or symbolical, neither physical, but in his manifested formless infinitude as one with the all-pervading or universal cosmic intelligence, love and energy (Christ-Consciousness). The term ‘Corpus Christi’ stands for the state of consciousness in which the entire cosmos, all life everywhere, and everything in it, is ‘thou’ body, is ‘yourself’.

“Eat my flesh”: nourish one’s life with the “bread” of Christ-Consciousness.

“Drink my blood”: absorb the immortalizing cosmic energy.

 

“The little soul wave must forget its smallness, which is only a mental concept born of concentration upon the body, and must concentrate upon the Spirit Ocean, or the universe, as its own big body, of which the physical body is just a tiny part.” [Paramahansa Yogananda – ‘Your soul’s omnipresent nature’].

The lifted and almost floating position of the trays enforces the impression of portholes as if immeasurable space penetrates and surrounds either side of them.

De kracht van de Corpus Christi-serie schuilt o.a. in dat je aanvankelijk niet weet wat je ziet. Mogelijk wordt dat zelfs nog versterkt door het bekijken van foto’s via internet, maar dat is m.i. dan toch eerder een afzwakking aangezien een foto altijd al dat gevoel van een ‘indirecte vertaalslag’ met zich mee brengt. Bij iedere foto weet je dat je naar een foto kijkt en niet naar de werkelijkheid zelf. Op het moment dat je daarentegen samen met een sculptuur in een ruimte aanwezig bent en je niet goed weet waar je naar kijkt, die lichte verwarring, dat is iets heel prettigs en ‘schoons’ vind ik.

“Niet weten wat je ziet” is natuurlijk makkelijk gecreëerd met behulp van spiegels, reden waarom het medium nogal eens in de ban is gezet door beeldhouwers als zijnde valselijk creëren van ruimte. Maar omdat alle ruimte een illusoire, ‘valselijke’ schepping is van de wijze waarop ons bewustzijn realiteit beziet, heb ik al lang geleden juist in de (convexe) spiegel, bovendien haast een letterlijke verdubbeling van de bolling in het gezichtsvlak van de retina, een uitstekende metafoor herkent om iets te kunnen tonen van hoe ik tegen ‘zien & zijn’ aankijk.

3.

Talent, gegeven eigenschappen of capaciteiten, maken enkel dat er een roep, als het ware een plicht ontstaat, haast iets heiligs zelfs, dat je daar iets mee doet. Je dharma vervullen, in wezen een onvertaalbaar woord, drukt het veel beter uit. Daarbij gaat het niet om origineel zijn, noch om of iets mooi is of niet. Het is een hardnekkige en foutieve gewoonte om bij kunst direct iets mooi of niet mooi te willen vinden, alsof kunst erom vraagt om geaccepteerd of afgewezen te worden. To be liked or disliked, liefst instantanouously. Dat is ook het gevaar van internet; we kijken steeds sneller, en dus oppervlakkiger. De sereniteit van alleen te zijn met een kunstwerk in een wat stoffig museumzaaltje is vermoedelijk definitief verleden tijd geworden.

Kunst is primair een middel tot waarheid, wellicht zelfs een ultiem middel tot waarheid omdat ze het geheel van denken én voelen omvat, voorbij gaat aan het rationele en de ervaring als afzonderlijke wegen, maar deze verenigt in een intuïtief intelligent gewaarworden van het wezenlijke. Kunst brengt waarheid aan het licht in beeld of gedicht of op wat voor manier dan ook, zij verenigt in een moment, een woord of een beeld dat wat ver voorbijgaat aan wat voor kennisoverdracht dan ook. Waarheid is iets wat vooraf gaat aan mooi of niet mooi. De waarheid verenigt deze beiden overigens in zich, is zowel ‘mooi als lelijk’, maar is nooit een kwestie van smaak. Waarheid gaat boven alle tegenstellingen uit. De betekenis van kunst ligt dan ook in haar vermogen om via reflectie en verbeelding gestalte te geven aan dezelfde tijdloze archetypische waarheden door deze telkens te vernieuwen in de zin van verlevendigen; nieuw leven in te blazen en naar de context van de eigen tijd te verplaatsen. Want zodra waarheid tot stolling is gekomen is zij al geen waarheid meer…

Wanneer het levende beeld consequent wordt vervangen door een gepixeld media bestand dat op zijn beurt in een stip des tijds weer wordt weggeklikt door het volgende beeld, feitelijk alle communicatie – verbaal, auditief, visueel, informatief – eerst digitaal gemuteerd wordt voordat zij een ander kan bereiken, dan rijst de vraag naar de uiteindelijke implicaties van deze letterlijke ontmenselijking. Hoe levend is waarheid dan nog? Is dat nog wel waarheid te noemen? Of is het einde hiervan in essentie een vervanging van de mens door een artificiële matrix met the cloud als uiteindelijk collectief bewustzijn?

4.

Cartographie [La Roue du Temps]

‘Cartographie [La Roue du Temps]’-2018, starmaps, board, perforated galvanized iron, 83 x 65,5 x 14 cm (board size : 33,1 x 50,1 cm).

Once, I slipped off a ladder and what looked like a salto mortale turned out to be an eternal moment, finding myself ‘thrown out’ of time-space. There was no time at all within a circumpolar view of 360⁰ around me in which everything appeared frozen, including my own body… suspended in air for an immeasurable eternal moment before the brutal dropp-down. There is nothing exceptional in this, for it is part of wide spread common experience.

If time can slow down, accelerate or even come to an ‘end’, it seems just to presume that time is powered by an energy, which varies from place to place, instead of simply ‘counting the clock’ as if time happens on its own, by magic. Time may very well have cyclical effects. Time cycles, such as the 25920-year cycle of precession and the actual dvâparayuga, or even the cycle of the Sun which revolves around the centre of the galaxy in about 250 million years, and so on, moving towards the ‘Great Attractor’ – a giant zone of gravitational pull in the universe – or, on an infinitesimal smaller scale, various sorts of biological cycles; all time seems to have structure in it and shapes our lives. Is time-space a kind of fluid primordial ‘material’: Consciousness itself manifested, shaping all sorts of ‘realities’?

Many indigenous people don’t know their age, for they do not count time. Modern man however seems to be more and more psychologically determined by space-time merely as a quantity of ‘pixels and intervals’, forgetting the ancient knowledge that numbers are actual energies, representing qualities. Similar to how we create space (see discourse on page ‘Spatium et Extensio’) our conception of time can equally be considered as a construction. Counting the days and hours up to even nanoseconds alienates us from the primordial quality of each Time Flow as an expression of Life. Likewise the word calendar is derived from calculus, calculating time runs out the real significance of eternity as something merely ‘infinitely long’. But this is not eternity, for eternity can only be experienced in the now, when time comes to an ‘end’. Strictly seen, counting time eliminates the one and only reality we call ‘now’.

5.

Via Negativa.

‘Via Negativa [Le Spectacle du Monde]’- 2018. Photo-scan from uplifted drawing, glass, frame, plaster, goldpaint, 47 x 38 x 5,5 cm.

‘Via Negativa [Ruimte is noch een uitwendig object, noch een inwendige beleving]’- 2018, photo-scan of a cut sheet on top of a drawing (inversed position), plexi, dibond, 73,1 x 52,5 x 2,3 cm.

‘Rear View Mirror Jungle [Eye Level Piece]’-2018. Digital print on aluminium/ dibond, frame. 116,5 x 166,5 cm.

‘Tussen jou en de Onnoembare bevinden zich zevenduizend sluiers. Tussen Hem en jou, is geen enkele sluier’. [Rumi, 13^e eeuw].

Van de binnenzijde van de brede lijst [Le Spectacle du Monde] is het verguldsel weg geschraapt waardoor een zekere inwendigheid wordt blootgelegd en onthuld; het pleistergips wordt zichtbaar dat op zijn beurt weer als een oppervlakte fungeert die een diepere substantie, in dit geval het inwendige hout, verhult.

De ruimte binnen het kader toont een ingescand vel papier dat de ruimte doorheen en achter de uitgesneden letters niet zichtbaar maakt, tenzij als een onnoembaar zwart. Dat er desalniettemin sprake lijkt te zijn van een achterliggende ruimte maken de vingertoppen, die het papier enigszins oplichten, duidelijk. Het vel fungeert zodanig als masker en verhult én onthult de aanwezigheid van de kunstenaar die daarachter schuil gaat.

Ik moest zelf bij dit werk denken aan sommige vroeg-renaisancistische werken zoals bijvoorbeeld de portretten van Hans Memling in Brugge. Die hebben iets magisch vanwege hun werkelijke grootte maar vooral doordat het kader een raampje wordt waardoor de afgebeelde werkelijkheid letterlijk in jouw werkelijkheid binnen komt kijken. Hier speelt een vergelijkbaar poppenkast-effect.

De tekst “Ruimte is noch een uitwendig object, noch een inwendige beleving” is ontleend aan de filosoof Heidegger.

Het creatief beginsel is een onpersoonlijke, onnoembare kracht.

De illusie waarin we sinds mensenheugenis gevangen zijn is die van de ‘realiteit’. We verwarren verschijnselen met de werkelijkheid. Verschijnselen zijn precies dát: verschijnselen. Zo kent ook ruimte, het ‘materiaal’ van de beeldhouwer, geen enkel onafhankelijk of eigen bestaan, net als ‘de dingen’ zelf waardoor ruimte – afstand en verhouding –  tot ervaring worden. De enig werkelijke realiteit is de ongrond (Ungrund) van waaruit alles steeds opnieuw verschijnt.

Omhulling en datgene wat omhuld wordt komen op hetzelfde neer. Vol omvat leegte en wordt door leegte omvat. Alles is leeg. The denial of space, creates space.

‘Via Negativa [‘Ruimte is noch een uitwendig object, noch een inwendige beleving]’. De meervoudige negatie opent de mogelijkheid voorbij iedere fixatie in vorm of naam, en daarmee voorbij iedere conceptuele beperking. Net als iedere inversie houdt ze een totale omkering in van haar tegendeel. Twee totaal tegengestelde werkelijkheden kunnen – ogenschijnlijk – niet tegelijkertijd naast elkaar bestaan aangezien zij elkaar uitsluiten. Maar juist door middel van deze wederkerige uitsluiting kan iets groters worden omvat.

‘Rear View Mirror Jungle [Eye Level Piece]’

You don’t know what you are looking at. Every orientation is missing, foreground and background dissolve, either depth or flatness become irrelevant connotations. Following the ‘instructions’ of the title, the merely frontal position of the central ‘object’ seems to alternate with a position more or less in perspective. The rear view mirror appears now to be of gigantic proportions, amidst an immensely clew of lianes. The only thing that seems ‘certain’, is the eye-level, as the title indicates.

We are bubbles of consciousness drifting in the cosmic ocean of Consciousness, erroneously identifying with the physical body and taking the phenomenal world for real.

Here, the spectator is looking at a mirage inside an illusion; the one fictive image within the other, frame in frame, seemingly reducing everything to a contingency of forms if not total chaos, however, to which we can still adhere to as ‘reality’. Both ‘jungle’ and object are ‘real, yet the picture is of a surreal imagery.

Het beeld lijkt te willen suggereren dat de zichtbare ‘werkelijkheid’ een onkenbare kluwen en niets dan zinsbegoocheling inhoudt (maya). Zijn heil zoeken in het uiterlijke kenproces, om met name via het denken tot waarheid te willen komen, leidt tot niets anders dan een hopeloos verstrikt raken in een jungle van reflecties, veronderstellingen, opinies, projecties en concepten.

6.

L’Art et L’Essentiel.

Het door de kunstenaar gezochte en verlangde is in geen enkel beeld te vatten. Iedere beeld schiet per definitie tekort ten opzichte van het ‘oorspronkelijke beeld’ dat ergens diep in de geest sluimert. Toch kunnen dingen soms heel goed in een lijstje worden gevat en het blijft me verbazen hoe juist beelden, vaak bestaande uit slechts enkele componenten, datgene wat desondanks onzichtbaar blijft op de een of andere manier weten te belichamen en tot aanschijn kunnen brengen. ‘Dat wat het oog doet zien heeft zelf geen oog nodig om te kunnen schouwen’ zegt de Kena Upanishad. Het wonder van het kijken vraagt echter om onze blik, een betrokken blik wel te verstaan. Zeker, want datgene wat telkens wordt getracht aan te raken met materiaal en vorm, maar dat zelf onaanraakbaar blijft en voorbij alle vorm openbaringen ligt, zou nooit een bronzen of ‘gouden kalf’ mogen worden – een fetisj dat als ding op zich de hele waarde is uit gaan maken wanneer alles tot object wordt gereduceerd en vergeten wordt dat de kracht van iedere poëzie schuilt in datgene waar naar verwezen wordt. Dat wat ‘buiten beeld’ valt. Verhult de blinde vlek uiteindelijk niet enkel het zicht op het onnoembare mysterie dat wij zelf zijn? Kan een op hol geslagen kunstwereld zich staande houden tussen dollars, speculanten en leeg prestige?

De ziel huist in de ogen zegt men, en het is het waarnemen dat onze werkelijkheid scheppend gestalte geeft. ‘Kijken vindt plaats vanuit bewustzijn’ (J.C.J. Van der Heijden). Wellicht meer dan bij de andere zintuigen is de blik stille getuige, getuige van diens eigen daad van schepping (waar némen) waarin scheppen, degene die schept en het geschapene met elkaar versmelten. Kijken geschiedt in stilte, heeft geen woorden nodig om het onnoembare te vatten. Er is afstand, terwijl alle afstand wegvalt. Kijken blijft zonder aanraking wanneer aan het essentiële wordt geraakt.

(dec.2018)

“Celui qui se définit ne peut savoir qui il est réellement.” [Lao Tse, H 24]

Art and the Essential.

The artists ‘imaginary’ quest cannot be accomplished by whatever image. All his work remains by definition but a reflect of the ‘one and original’ image somewhere slumbering in the abyss of his mind. Nevertheless art can very well function as an ideal framework, discovering unexpected visualisations, with or without framing them. I am continuously amazed on how images, often consisting of but a few components, are somehow able to represent, or even more than that, are almost seemingly able to embody that which remains nevertheless unseen. There is a profound magic in vision. ‘That which makes the eye see, doesn’t need eyes itself in order to be able to perceive’, according to the Kena Upanishad. The miracle of sight calls for a keen eye as well as an involved perception. Most certainly, since each attempt to touch the untouchable by means of form and material remains unresolved beyond all formal and artistic revelations, it should never may become reduced to the level of a bronze or ‘golden calf’ –  a fetish worshipped only for its visual qualities when everything is brought down to the limited status of being merely objects, and thus, when forgotten that the real power of poetry resides in its metaphors and not in the words themselves; i.e. in that which remains ‘out of picture’. Does the blind spot function in any other order than as a perfect ‘cover-up’ for the unnameable mystery we happen to be? Is it possible for the art world-on-derive to hold on amidst those blind forces of big money, prestigious collectors and manipulative speculates?

The soul is in one’s eyes, they say, and our own perception creates and shapes the reality all around. ‘Seeing is from within consciousness’ (J.C.J. Van der Heijden), and not a mere input on the retina, neighter output of the brain. Possibly more than with any other sense organ, the eye is a silent witness, both as a creator; witnessing its own deed of creation (perception), in which the process of creation, the one who creates and the thing created seem to melt into each other. Seeing is committed in silence. It doesn’t need any derivative verbalisation to catch the unnamable. There is both distance as well as dis-appearance of all distance. Sight itself remains pure when it comes in touch with the essential.

(dec. 2018)

7.

Et in Arcadia Ego.

‘L Éveil de Magritte [Et In Arcadia Ego]’- 2018, digital print, plexi, aluminium, 40 x 59,5 cm. (ex.frame).

‘Actaeon [Et In Arcadia Ego]’ – 2018, digital print, plexi, aluminium, 40 x 55,7 cm.

My interpretation of Actaeon is quite different from those commonly expressed. It might even seem a bit strange for the superficial observer, yet I believe Actaeon has passed beyond his desire – instead of being it’s prey – since he is transformed into what he had been chasing all his life. He has become ‘the object of desire’ finding himself transformed into a deer; ‘consumed’ by his own dogs. Likewise Cerberus with the triple head, his dogs symbolise the unconscious animal forces within himself, like the esoterical ‘threefold inflamed triangle’ of ego, desire and willpower, – which have now come to an end. In short, Actaeon experienced a process of spiritual awakening, for he dies, which means nothing but a spiritual renaissance in mythological terms, after having directly witnessed the divinity of Life in its glorious female aspect (Diana).

Mon interprétation d’Actaeon est assez différente de celle communément exprimée. Elle peut même paraitre un peu étrange pour l’observateur superficiel. Pourtant je crois qu’Actaeon a dépassé son désir – au lieu d’être sa proie – depuis qu’ il est transformé en ce qu’il a chassé auparavant. Il est devenu ‘l’objet de son désir’ en se trouvant transformé en cerf; ‘assassiné’ par ses propres chiens. Comme Cerberus, le chien mythologique à triple têtes, ses chiens symbolisent les forces animales inconscientes ou le ‘triple feu’ de l’égo, du désir et de la volonté, qui touchent maintenant à leur fin. En un mot, Actaeon a expérimenté un processus de transformation spirituelle, il meurt, ce qui n’est qu’une renaissance comme souvent dans les mythes, après avoir vu la divinité de la Vie dans toute sa majesté sous l’aspect maternel/féminin (Diana).

8.

Asvatta, Axis Mundi  & Monuments Funéraires.

‘Asvattha # 1, #2, #3’- 2018. Tree-trunc turned upside-down, cast pigmented rubber. Each 94,5 x 113,5 x 75 cm. (cast rubber element; 37,5 x 15 x 30 cm).

‘Axis Mundi’ #1, #2, #3 – 2018. Cut and inversed tree trunc, cast pigmented rubber. Each 117,5 x 79 x 63 cm.

‘Monuments Funéraires’ – 2018. Tree truncs, cast pigmented rubber.  Proportions each cast element; 37,5 x 15 x 30 cm.

‘Met zijn wortels naar de hemel en de takken naar de aarde, dat is de aloude Asvatta. (…) In brahman rusten alle werelden en geen enkele wereld kan erbuiten vallen. Dit is waarlijk Dát! (Katha Upanisad VI)

Zowel de alchemie, tantra als yoga hebben als uiteindelijk doel de ‘omkering’ van de spirituele energie voor ogen. Deze levensenergie beweegt spiraalsgewijs rondom de ‘levensboom’in de mens, d.w.z:  langs het ruggenmergkanaal of de sushuma, ook wel aangeduid als de staf van Mercurius of Hermes.

Biologisch bevindt zich in de mens de ‘omgekeerde longboom’ die zowel qua ademhaling, kleur als positie exact geïnverteerd is ten opzichte van de groene boom uit de natuur.

De Axis Mundi, de as van de wereld, wordt dikwijls mythologisch gerepresenteerd door een boom, zoals de wereld-es Yggdrasil uit de Edda, of de Asvatta binnen de Indiase vedanta die als omgekeerd wordt voorgesteld, zie: Asvatta.

Monuments Funéraires is eigenlijk gewoon een serie schetsen, midden in halfweggekapte bossen tot stand gekomen. De fotoserie is eigenlijk een voorstelling hoe je in een bos dit tegen zou kunnen komen, al die varianten bij elkaar en enigszins verspreid. Daarbij is het iets minder van belang dat de ene variant sterker is dan de andere, en gaat het eigenlijk meer om het totaal. Zonder dat ik dit overigens verduidelijk, ervaar ik dat heel anders bij de serie Asvatta of Axis Mundi, waarbij het voor mij om twee gelijkaardige maar ook duidelijk onderscheiden ‘concepten’ gaat. De idee van de omgekeerde boom, op twee manieren aangepakt. Een waarbij de ronding van de boomwortels juist nog zichtbaar is en een breed vlak gaat vormen in de omgekeerde positie (Asvatta), en bij de ander is dat juist in alle richtingen afgekapt (Axis Mundi). Maar zowel bij Asvatta als Axis Mundi heb ik verschillende varianten onderzocht, en vond die verschillen boeiend en daarom zodoende getoond.

When the primordial sound of life – from which all natural order is nothing but an extension and infinite differentiation – is forgotten and no longer heared, life will find itself very quickly on the slope of global destruction. The Aum of the Hindu tradition, identical to the Word in Genesis, is not merely poetical myth but the one and only real sustain of life, within every split of a second. Francis Bacon, in service of His Majesty King Jacob I, wasn’t only involved in the heretic hunt mainly after women, but also spoke about ‘chasing Nature’. According to him the earth had to be ‘enslaved’, her secrets unravelled by ‘means of torture’. Isn’t this but exactly a preface to what is happening right now?

I am not talking about rising sea-levels nor global warming, because there isn’t such a thing, despite what the media tell us almost every day. Most of the things we believe we believe because we’ve heard them affirmed. However, temperatures were considerably higher during the middle-ages, and permafrost masses have increased during the last decades. Climate extremes however and huge planetary changes can be found throughout the entire solar system, including the sun – according to NASA – sustaining the assumption we are indeed entering another cosmic ‘season’ (yuga). The electric universe is not empty and it’s ‘space weather’ has a tremendous influence on the sun, the earth and so on; we ourselves are but bio electromagnetic fields in motion.

Trees on earth and phytoplankton in the oceans need CO2 in order to live, counter wise we need their oxygen. The quantity of CO2 we produce is insignificant in terms of the natural circulation between air, water and soil. Why is the necessity for a global eco-tax continuously being repeated and enforced, as if to blame the people for something they didn’t do? The devastating environmental effects of the military and industrial complex are often left out of most discourses – the show must go on! Even when the curtain has already fallen? Why do we never hear about the very well existing clean and free-energy solutions? Not to mention the imminent worldwide atmospheric manipulations, from HAARP installations (High Auroral Atmospheric Research Program) up to the euphemistically called weather engineering, blasting illegally barium and aluminium into higher regions of what once used to be ‘free air’…

For my part the Monuments Funéraires can equally be seen as a humble tribute to all indigenous people that managed to live in harmony with the planet throughout many thousands of years – hardly leaving any trace at all…

I tend not to kill trees in order to make sculptures. These leftovers, spread as broken columns across the devastated wasteland exploited for wood industry, served me however as excellent pedestals for the works I made. Or better said; they became a whole new set of sculptures within this forestrial context as combined with the leftovers of wooden trunks.

Trees don’t feel any need to move around, all they want is to grow towards the light. Even without eyes that survey around they know all there is to know and live united with All.

9.

Écliptique [La Vie Est Un Rêve, Moi Un Miroir]

‘Écliptique [La Vie Est Un Rêve, Moi Un Miroir]’ – 2018, umbrella, 21 convex mirrors, 105 x 35 cm.

Het is slechts één stap van het ‘hemeldoek’ van een parapluie als beeld van de innerlijke ruimte naar het firmament van de kosmos. Alziendheid behoort aan God. De alomtegenwoordige of alomvattende blik is een goddelijk attribuut dat zich echter ook in uitzonderlijke gevallen lijkt te manifesteren bij de mens. God en mens verschillen mogelijk (in potentie) niet zo heel wezenlijk van elkaar.

Het panopticum speelt onder meer een rol in de 19^e eeuwse architectuur van het gevangeniswezen, het panorama Mesdag, en de laatste Grandes Décorations van Monet. In de meeste gevallen blijft de omvattende blik toch telkens gefragmenteerd, waarvan zeker de modernste uitingen als internet of de miljarden camera’s op straat getuigen. Triljoenen digits die als de facetten van een imaginair alomvattend virtueel oog ieder schouwen hoe dan ook volledig hebben veruitwendigd.

In de REM-slaap (rapid eye movement) flikkeren de oogleden waarbij het gedroomde in de vorm van filmbeeldjes voorbijflitst. Ook het beroemde ‘terugblikken’ vóór het sterven geschiedt met het tempo van een hoge snelheidstrein.

Kijken is altijd gefragmenteerd, waar zien gaat over de verbinding tussen (vele) afzonderlijke delen. Zien geschiedt dus niet primair met de ogen maar vanuit het bewustzijn.

Je zou kunnen zeggen dat als oogmerk voor waarheid, ieder standpunt, ieder observatiepunt slechts één perspectief biedt, en dus altijd in hoge mate lijdt aan ongeldigheid.

Toch is bewustzijn iets absoluuts; ze kan niet verder worden afgepeld, noch worden vervangen door iets fundamentelers.

10.

Glassworks (2017).

‘Eppudoo Undadoo’   (‘This will not last’).

‘Excentrique’ – 2017. drinking glass, perforated glass sheet, glue, hardboard, 33 x 33 x 7 cm.

‘One’ – 2017. cut glass, foamboard, hardboard, frame, 48,5 x 56 x 4 cm.

‘Glasswork I [Double Crossed]’ – 2017, etched and perforated glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork II [Parallel Lines]’ – 2017, etched glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork III [Collision]’ – 2017, cut glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork IV [Wave]’ – 2017, detail, cut glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork V [Pool]’ – 2017, detail, cut glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork VI [Pond]’ – 2017, etched and cut glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork VII [Crossings]’ – 2017, etched and perforated glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork VIII [Spiral One]’ – 2017, cut glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork IX’ – (not illustrated).

‘Glasswork X [Mountain Spot]’ – 2017, perforated glass, ink, glue and paper on foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork XI [Centered]’ – 2017, etched and cut glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

‘Glasswork XII [Sondage]’ – 2017, etched and cut glass, ink, foamboard, frame, 36 x 36 x 2 cm.

Glas, normaliter slechts als functie van beschermlaag tussen werk en toeschouwer, wordt zelf beelddrager. Breuk, snijlijn of gat brengen de aandacht terug op dit ‘vergeten’ beeldelement, dat zelf altijd al een drager van betekenis was.

Het gladde oppervlak bezit een spiegelende werking maar functioneert ook als doorlatende wand; ze schept zowel afstand als intimiteit. De positie van de kijker is ambivalent. Enerzijds wordt de toeschouwer door de spiegeling buitengesloten van de letterlijke geborgenheid achter het glas, anderzijds betrekt deze hem juist in het geziene, evenals de omringende ruimte door reflectie in het werk wordt betrokken, en maakt hem dus tot deelgenoot.

Niets is 100% transparant, enkel een snee of gat laat het licht en de oneindige ruimte buiten het object ongehinderd binnenstromen.

Glass, normally purely functional as a layer of protection between the work and the observer, becomes now of primary importance. Fracture, cutting-line or hole brings the attention back to this forgotten sculptural element, which was already constitutive in the first place.

The smooth surface consists of a mirroring aspect but also functions as a permeable wall. It creates distance as well as intimacy. The position of the viewer is ambivalent. The onlooker is partially excluded by the mirror effect from the protection behind the glass, in contrast it includes the surrounding space by the reflection involved and making the viewer a participant.

Nothing is 100% transparent, only a cut or hole lets in the light and the never ending universe stream in unhindered.

“Het komt erop aan om te weven op alles wat ons nog aan cultuur rest, want er wordt echt veel vernietigd. (…) De luxe, de pervertering van de kunst is een oppervlakteverschijnsel (…) We hebben de oppervlakte geïnstalleerd. Iedereen bewaakt de oppervlakte, alle energie gaat in de oppervlakte, alle rijkdom ook. Maar als je op zoek bent naar de kunst en de identiteit, (…) als je door de oppervlakte heen moet, moet je een gat maken.” [Luciano Fabro]

“When it comes down to it we need to mesh what is left of culture, because a lot is being destroyed. (…) The abundance, the perversion of art is a surface-phenomenon. We created the surface. We guard the surface, all of our energy and wealth goes into the surface. If one is seeking art and identity, (…) if you want to go through the surface then you need to make a hole.”[Luciano Fabro]

11.

L’Expiré

 ‘L’Expiré’ – 2017, (Glasswork), etched and cut glass, ink on board and frame, 54,8 x 45,2 x 6 cm.

 ‘Wat leeg is kan doordringen in wat geen tussenruimte heeft’. [Lao Zi, 43]

‘Het oog wordt voortdurend beïnvloed door wat het niet kan waarnemen (het oog ziet vanuit het bewustzijn).’ [J.C.J. Van der Heijden]

‘The eye is constantly influenced by what it cannot perceive (it sees from within consciousness).’ [J.C.J. Van der Heijden]

 ‘Er is slechts één beweging, die uiterlijk en innerlijk tegelijk is.’ [Krishnamurti]

Ruimte heeft geen ‘existentie’. Existeren betekent letterlijk afsteken. Je kunt ruimte niet begrijpen, omdat ze niet afsteekt. Hoewel ruimte zelf geen bestaan heeft, kan door de ruimte al het andere bestaan [W.B. 30 nov. 2002]

Het innemen of bezitten van een standpunt verleent de mens z’n actuele bestaansvorm, maar vormt tevens zijn grootste of enige probleem, omdat zijn vorm niet samenvalt met zijn wezen.[W.B. 26.03.03]

“‘De’ ruimte verwijst naar de fysische ruimte van de natuurwetenschap, waarvan verondersteld wordt dat ze homogeen is (geen enkel punt heeft het primaat boven willekeurig welk ander), isotroop  (de richting is zonder voorkeur), continue (een geheel zonder gaten) en derhalve eindeloos deelbaar. Deze ruimte wordt als parameter gedacht (cursivering WB) voor metingen  en als ordening van grootte van dingen naast elkaar (spatium en extensio – tussenruimte en uitgebreidheid) en is als zodanig oneindig”. [H.M Berghs]. Nicola Tesla verwierp de ideeën van Einstein door te verklaren dat er helemaal niet zoiets bestaat als “ruimte”, dus ook geen gekromde ruimte. Heidegger toont eveneens de ongeldigheid van het gangbare concept aan. “Ruimte ‘is’ niet; ze ruimt in, dat wil zeggen maakt plaatsen of situaties vrij. De ruimte is niet voorhanden vooraleer de situatie er is, want ze komt precies door de situatie tot stand. Zo is er niet eerst een ruimte waarin ik me dan pas kan gaan verplaatsen; het is mede door mijn verplaatsing dat zij tot stand wordt gebracht en zich wijzigt”. [H.M. Berghs] Ook spreekt Heidegger nadrukkelijk van be-wegen, dat is ‘de omgeving voorzien van wegen’.[Annotatie bij Martin Heidegger’s Vorträge und Aufsätze, 1954]

 

> next