‘Tat Tvam Asi #2’ – 1998, detail. mirror, glass, trolley. 17 x 114 x 65 cm.

 

– Va chercher un fruit de ce banyan! – Le voici, père. – Fends le ! – C’est fait, père. – Que vois-tu à l’intérieur ? – Des graines, extrèmement petites. – Fends-en une ! – C’est fait, père. – Que vois-tu à l’intérieur ? – Rien du tout, vénérable père.

– Mon fils, cette essence que tu ne peux percevoir, c’est à partird’elle, qui a la taille d’un atome, qu’a poussé cet énorme banyan qui se tient là. Il faut le croire, cher enfant ! Cet Être qui est cette essence subtile, tout ce qui existe possède Cela comme étant son Atman. Cela c’est le Réel. Cela est l’Atman, Tu es Cela [Tat tvam asi], ô Svetaketu !

[Chandogya Upanishad 6:12]

“Swetaketoe, breng mij een vrucht van die Nyagrodhaboom! – Hier is ‘ie, vader. – Splijt hem open! – Zij is gespleten, vader. – En wat zie je daar? – Heel kleine zaden, vader. – Splijt er eentje open! – Het is gespleten, vader. – En wat zie je daar? – In het geheel niets, heer.

– Waarlijk, mijn zoon, dat ijle, dat je niet kunt zien, uit dat ijle rijst heel deze machtige Nyagrodhaboom op. Geloof me, wat dat ijle is, dat heeft de gehele wereld als haar ziel. Dát is de werkelijkheid. Dát is het Atman. Dát zijt ge! [Tat tvam asi] , o Swetaketoe.

[Chandogya Upanishad 6:12]

 

‘Tat Tvam Asi #2’ – 1998. mirror, glass, trolley. 17 x 114 x 65 cm.

“The body is like a tube of glass. Inside it the mind is ever changeful and restless. The soul is like a bird in the nine-hold pot. It is a wonder how the bird has a body, how it came into the pot, how it rises up and goes.”

“Het lichaam is als een glazen buisje. Daarbinnen bevindt zich een steeds veranderende en rusteloze geest. De ziel is als een vogel in een vat met negen openingen. Het is een wonder hoe de vogel aan een lichaam is gekomen, hoe zij terecht kwam in de pot, en eruit ontsnapt en heengaat.”

[Sathya Sai Baba]

 

‘Tat Tvam Asi #2’

 

 

Installation ‘Seeing Without Eyes,…, Walking Without Legs’, Watertoren Vlissingen – 1998. Foreground: ‘Tat Tvam Asi #1’ – 1998. mirror, glass. 8 x 90 x 100 cm.

 

 

‘Tat Tvam Asi #1’ – 1998, detail. mirror, glass. 8 x 90 x 100 cm. Coll. Zeeuws Museum.

“What else in effect is “overturning (a head) on the fundaments”, such as Albrecht Dürer described and performed in his drawings, if not the overturning of the fundaments of the same visibility? Here, the human body, portraiture as well as human anatomy is suddenly overturned, as in this point of view from underneath – a point of view which is humanly impossible, unless an eye looks at the head from inside the body, as shown in a famous drawing  from the “Dresda collection”. [George Didi Huberman]

 “The complete anthropomorphism of visual space, the simple description of the bodies, is substituted from now by the excavated anthropomorphism of a freely created space, bringing to light an unknown human form. A place for the essential to arise, that is, the disturbing strangeness (Das Unheimliche). As in the juxtaposition of the corporal cuts seen from underneath, but which the layering suddenly causes, an indisputable and frontal ghost of a human cranium to appear.”[Ibid.]

Albrecht Dürer’s methode om (menselijke) verhoudingen mathematisch te transponeren opent de mogelijkheid naar ‘onmogelijke’ gezichtspunten. Zijn tekening van een hoofd/gelaat gezien van onderaf, of eigenlijk ‘van binnenuit’ vormt het eerste ‘gescande’ anatomische beeld uit de geschiedenis. Hij keert het gebruikelijke kijken letterlijk om, en zet hiermee de grondslag van het zien zelf, en daarmee van het kennen, ondersteboven. De visuele ruimte komt nu van binnenuit tot stand, vanuit het verborgene, vanuit een ‘nulpunt’, en geenszins vanuit ‘menselijk oogpunt’, het gebruikelijke perspectief. De antropomorfische blik is a.h.w. verinnerlijkt en tegelijk verheven naar een non-lokaal niveau.

Het frontale beeld van de opeenstapeling van lichaamsschalen levert onweerlegbaar een analogie op met het beeld van de menselijke schedel. [Dresdener Skizzenbuch]

 

 

‘Tat Tvam Asi #1’ – 1998. mirror, glass. 8 x 90 x 100 cm. Coll. Zeeuws Museum.

 

 ‘Tat Tvam Asi #4’ – 2001. glass, 4 x 30 x 53 cm.

 

 

Albrecht Dürer  (Dresdener Skizzenbuch).

‘Golgotha’, the place of the crucifixion, symbolically referring to the crucifixion of the ego, the illusionary self, means literally ‘place of the skull’. Of what nature is this ‘place of vision’, place of invent’, also in an archaeological sense, i.e: to dig to bring to light? A place for the essential to arise, that is the disturbing strangeness (Das Unheimliches). The French word aître has the phonetical peculiarity of turning  a notion of lieu (place) over a question of d’être (being). This word signified originally an open space, but is later also used to designate the intimacy of a being, the very abyss of his interior.

Golgotha, de plaats van kruisiging, symbolisch de dood van het ego, betekent letterlijk schedelplaats. Dat midden, die holte, die ‘afgrond’, dat verborgene, van wat voor aard is deze vindplaats, met alle archeologische connotaties van dien? Graven om aan het licht te brengen. Een plaats waar het essentiële naar buiten kan treden. Het Franse woord aître, dat zowel een begrip van plaats als van zijn (être) inhoudt, betekende oorspronkelijk een open plek, maar werd tenslotte gebruikt om  de ‘eigenheid’ van de mens, zijn diepste innerlijk aan te duiden.

 

“It could be that spaciality is the projection of the extension of the psyche. Veritably seeming to have no other derivation. (…) The psyche extends itself…” [Sigmund Freud]

 “Het is mogelijk dat ruimtelijkheid de projectie van de uitbreiding van de geest is. Waarschijnlijk komt het uit niets anders voort. (…) De geest is uitgestrekt…” [Sigmund Freud]

> next